Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CLENODIUM

Gramatyka
  • Formyclenodium, cleinodium, clinodium, clinudium, cloenodium, glenodium
  • Etymologia vox Germ.
  • Odmiana -ii
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. quaevis res pretiosa, ornamentum pretiosum
    • α. + regni:
    • β.
    • γ.
  • II. + 1 insigne
    • a. urbis
    • b. nobilium
      • α.
      • β. + ius clenodii i. q. nobilitatis
    • a.
    • b. gen.
    • 2. gens nobilis

Pełne hasło

CLENODIUM, -ii n. scr. cleinodium,,clinodium,, clinudium,,cloenodium,,glenodium (vox Germ. )
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H.
  • Ha.
  • N.
generis f.
KsgGrWp I p. 69 (a. 1389) : debet producere testes de clenodia ipsius.]
I. kosztowny przedmiot, klejnot; quaevis res pretiosa, ornamentum pretiosum
KlQu p. 15 (a. 1180) : contulerunt c-um lapidem ceroprai.
StSyn IV p. 52 (a. 1420) : libri, ornatus, calices et cetera c-a et ornamenta ecclesie.
N.
α. regni:
DŁUG. LibBen I p. 1 : in arce Cracoviensi regium diadema caeteraque insignia, in ea ... c-a ... diversa regni sunt.
β.
loco nominis collectivi: supellex argentea
KodUJ IV p. 10 (a. 1507) : domui collegii maioris ... c-um argenteum viginti ... florenorum legamus.
γ. glossam Pol.
AGZ XVIII p. 16 (a. 1469) : cum lectisterniis ... margaritis, c-iis alias «zapony», anulis aureis.
II. 1 . godło, herb; insigne
a. miasta; urbis
AGZ III p. 111 (a. 1395) : arma seu c-um dicte civitati Kołomyja... videlicet caput aquile ... diademate coronatum damus.
b. szlachecki; nobilium
KodKKr I p. 27 (a. 1367) : cum sint de genere milicie et nobilitatis et haberent c-um proprium.
KsgGrWp I p. 159 (a. 1393) : quod ... deberet dicere coram dominis, de quo c-o esset.
Explicatur
MHer III p. 98 (saec. XV) : clenodia non aliud quam signa genelogiarum discretiva sunt.
Syn. et iuxta posita
arma ( AUnii p. 68, a. 1413 et saepius), clipeus ( StPPP VII p. 611, a. 1459) , herbum ( AGZ XIII p. 81, a. 1439) , signum ( ArPrawn I p. 25, a. 1400 et saepius).
N.
α. frater clenodii cf. s. v. clenodialis ( ArPrawn VIII p. 81, a. 1398 et saepius).
β. ius clenodii prawo szlachectwa; i. q. nobilitatis ( KsgMaz I p. 30, a. 1404).
N. locut.
in (de) clenodio deferre :
StPPP VII p. 369 (a. 1445) : in c-o et clipeo deferentes crucem.
Ib. p. 375 (a. 1447) : de c-o ignile in clipeo deferentes.
Item
portare
ib. p. 326 (a. 1425) : se de c-o clipeum in clipeo portare.
Describitur (Latine et Polonice)
a. appositione
StPPP VII p. 586 (a. 1382) : de c-o «Polugosza».
Ib. VIII p. 169 (a. 1385) : nominauit c-um mediam sagittam.
Ita saepissime.
b. gen.
StPPP VII p. 285 (a. 1400) : de c-o duorum cornuum.
Śwink. p. 138 (a. 1406) : de ... c-o ... «Prusow».
Ita saepissime.
2. ród szlachecki; gens nobilis
KsgMaz I p. 114 (a. 1411) : inter c-um Gosdowo ... et inter c-um Czwalina LX sexagenas vallavimus vadii.
AGZ XIV p. 114 (a. 1443) : c-a, de quibus sit procreatus, debuit nominare.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)