Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CAUTERIUM

Gramatyka
  • Formycauterium, caucerium, cautherium, cautorium
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ii
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. instrumentum ferreum, quod ad exurendum notam vel partes corporis aegras adhibebatur. Explicatur
  • II. nota
    • 1. propr.
      • a.
      • b.
        • α.
        • β.
    • 2. transl.

Pełne hasło

CAUTERIUM, -ii n. scr. caucerium,,cautherium,,cautorium
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • BJ.
  • A.
  • N.
I. narzędzie żelazne służące do wypalania przy piętnowaniu lub zabiegach lekarskich; instrumentum ferreum, quod ad exurendum notam vel partes corporis aegras adhibebatur. Explicatur
GLcerv p. 492 : c-um, ferrum, quo inuruntur damnati «zelazo, którym pryskuią».
N. glossam Pol.
GLb p. 16 : c-um (ed. capiterium) «zegadlo».
II. piętno; nota
1. propr.
a. animalium
MARTIN. OP. Serm. fol. 59b : cognoscit autem bonus pastor oues suas ... per vellus, per c-um sicut per incisionem auricule vel caude.
AGZ XV p. 124 (a. 1471) : capitaneus signum seu c-um alias «pyathno» regale super dictos boves imposuit, ut nomine regali pellerentur.
Ib. VII p. 145 (a. 1484) : quod ... boves... emptos... c-iis alias «pyathnem» ... consignare debent.
b. hominum. Iuncturae
α. nominales cauterium furum ( KomKadł p. 387 ) , perfidiae ( KADŁUB. p. 133 ).
β. verbales cauterio adurere ( MARTIN. OP. Chr. p. 186 ) , plectere ( KomKadł p. 387 ) ; cauterium imprimere ( KADŁUB. p. 133 ).
2. transl.
N. iuncturas
cauterium diaboli ( NIC. BŁ. Serm. I p. 275 ; ib. II p. 163 ) ;, ignominiae ( KADŁUB. p. 6 ; DŁUG. Hist. I p. 548 ) ;, reprehensionis ( JAC. PAR. Serm. fol. 116b ) , servitutis ( KADŁUB. p. 127 ; ChrMP p. 509 ). ;
Inde sensu latiore:
obelga; i. q. contumelia
ARect II p. 2 (a. 1537) : occasione ... infamia rum ... coram ... studentibus gravissimi vicii vocabulis et c-iis eius delicatissimam famam maculantibus irrogatarum.
Ib. p. 131 (a. 1546) : inhabitantes ... domus ... gravissimis ... vicii vocabulis ... invadit ... interturbat, c-iis inurit, et perniciosis ... moribus vivere dicit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)